فرهنگ صور بیانی (تشبیه، استعاره، کنایه) دیوان سنایی

صور بیانی از جمله عناصری هستند که شاعران و نویسندگان برای زیباتر ساختن سخن خود از آن ها استفاده می کنند. در ادوار مختلف شعر فارسی همواره، با تصویرهای بیانی مختلف روبه رو می شویم که هر یک به نوبه? خود حایز اهمیت است و محققان می توانند با بررسی آن ها به شیوه? تفکر شاعران و چگونگی کاربرد تصویرهای گوناگون در شعر آنان پی ببرند. سنایی به عنوان یکی از شاعران دوره? گذار از سبک خراسانی به سبک عراقی، صاحب آثار متعددی چون حدیقه الحقیقه، دیوان اشعار، مثنوی های متعدد و ... است. تحقیق حاضر سعی دارد با استخراج صور مختلف بیانی (تشبیه، استعاره، کنایه) دیوان سنایی و تنظیم داده ها به ترتیب الفبا مشخص کند که چه ذهنیتی بر شاعر غالب بوده و هر کدام از صورت های بیانی چگونه و با چه بسامدی در دیوان سنایی استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که شاعر برای تصویر آفرینی و ایراد پیام خود اغلب از تشبیه مدد جسته است و کاربرد استعاره (مصرحه و مکنیه) و کنایه در رده های بعدی قرار دارد. در شعر سنایی، موضوع مشبه به ها، هم در تشبیه و هم در استعاره، اغلب مظاهر جهان طبیعت و پدیده-های عینی است و شاعر از این طریق تمام تلاش خود را به کار می برد تا مفاهیم عقلی و نقلی، عرفانی و اخلاقی را برای مخاطب خود محسوس تر جلوه دهد. همچنین نتایج حاصل حاکی از آن است که شاعر به شدت عینیت گراست و مخاطب برای او بسیار اهمیت دارد و از این رو اغلب از مشبه به حسی در تصاویر خود استفاده می کند.